Türkiye-Çin Dış Ticaretinde Denge Sorunu: Son Durum ve Analiz

Çin'in küresel ekonomi üzerindeki etkileri, pek çok ülke için önemli bir tartışma konusu haline gelmış durumda. Donald Trump'ın ABD Başkanı olduğu dönemde gündeme gelen gümrük tarifeleri ve Çin ile olan dış ticaret açıkları, birçok ülkenin de dikkatini çekti. 2024 yılı itibarıyla Çin, 990 milyar dolarlık ticaret fazlası ile yeni bir rekor kırmayı başardı.

İhracat yüzde 5,9 oranında artış gösterirken, ithalatta sadece yüzde 1,1'lik bir büyüme yaşandı. Birleşmiş Milletler Sanayi Kalkınma Örgütü'ne göre, Çin, dünya sanayi üretiminin büyük bir kısmını, yani üçte birini tek başına karşılıyor. ABD Ticaret Temsilciliği'nin verilerine göre, 2024'te ABD, Çin'e 143,5 milyar dolar değerinde ürün ihraç ederken, bu ülkeden 438,9 milyar dolarlık ürün ithal etti. Aynı yıl içinde Çin, Avrupa Birliği ülkelerine 519 milyar euro değerinde ürün göndermişken, AB'nin Çin'e ihracatı 213,3 milyar euro seviyesinde kaldı.

Türkiye ile Çin arasındaki dış ticarette de benzer bir denge sorunu görülmektedir. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Ekonomik Araştırmalar Mart 2025 raporuna göre, 2024 yılında Türkiye, madencilik ürünleri (1.691,8 milyon dolar), kimyasal maddeler (552,3 milyon dolar) ve su ürünleri ile hayvansal mamuller (152,7 milyon dolar) gibi ürünlerden oluşan toplam 3,4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Aynı dönemde, Çin'den yapılan ithalatın bu miktarın 13 katından daha fazla olduğu gözlemlendi. 2024 yılı itibarıyla Türkiye, Çin'den 44,9 milyar dolarlık ürün ithal etti. İthalatın büyük bölümünü, 13,7 milyar dolarla elektronik ürünler, 7 milyar dolarlık kimyasal maddeler ve 5,1 milyar dolarlık makina/teçhizatlar oluşturdu.

2024 YILINDA TÜRKİYE 27. SIRADA YER ALDI

2024 yılında Türkiye, Çin’in en çok ürün sağladığı 27. ülke konumuna gelirken, Çin'den ürün satın alan ülkeler arasında ise 58. sırada yer aldı.

Son yıllar itibarıyla Türkiye'nin Çin ile dış ticaret durumu şu şekilde gerçekleşti:
2015 yılında Türkiye, Çin’e 2 milyar 501 milyon dolarlık ihracat yaparken, aynı yıl 25 milyar 284 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirildi.
2016 yılında 2 milyar 379 milyon dolarlık ihracat ve 24 milyar 852 milyon dolarlık ithalat,
2017 yılında 3 milyar 38 milyon dolarlık ihracat, 23 milyar 754 milyon dolarlık ithalat,
2018 yılında 3 milyar 79 milyon dolarlık ihracat, 21 milyar 506 milyon dolarlık ithalat,
2019 yılında 2 milyar 726 milyon dolarlık ihracat, 19 milyar 128 milyon dolarlık ithalat,
2020 yılı için 2 milyar 866 milyon dolarlık ihracat ve 23 milyar 41 milyon dolarlık ithalat,
2021 yılında 3 milyar 663 milyon dolarlık ihracat, 32 milyar 238 milyon dolarlık ithalat,
2022 yılında 3 milyar 281 milyon dolarlık ihracat, 41 milyar 355 milyon dolarlık ithalat,
2023 yılı itibarıyla ise 3 milyar 306 milyon dolarlık ihracat ve 45 milyar 48 milyon dolarlık ithalat kaydedildi.

2025 yılına ait ilk yedi aylık veriler gösteriyor ki, Çin, Türkiye'nin en fazla ithalat yaptığı ülke konumuna ulaştı. İlk yedi ayın verileri ise şu şekildedir: 2025 Ocak ayında Çin’den 4 milyar 86 milyon dolar, Şubat ayında 3 milyar 546 milyon dolar, Mart ayında 3 milyar 996 milyon dolar, Nisan ayında 4 milyar 177 milyon dolar, Mayıs ayında 4 milyar 316 milyon dolar, Haziran ayında 3 milyar 833 milyon dolar ve Temmuz ayında 4 milyar 637 milyon dolarlık ithalat gerçekleşti; toplamda 19 milyar 895 milyon dolarlık ithalat yapıldı.