SGK Emekli Denetimi Başladı! Yüzbinlerce Lira Borçla Yüzleşebilirsiniz!

Emekli aylığı almaya hak kazananların dosyaları, sonrasında tekrar gözden geçirilerek olası hatalı işlemler kontrol ediliyor. Bu denetim neticesinde, prim günü eksikliği tespit edilirse emekli maaşı iptal edilebiliyor. Yasal çerçevede, hatanın vatandaş kaynaklı olması durumunda on yıla kadar, kurumdan kaynaklanıyorsa son beş yılda yapılan ödemelerin geri alınması talep ediliyor. Hatalı işlem SGK personeli tarafından gerçekleşse bile son beş yıllık süreçte ödenen emekli maaşları geri talep edilebiliyor.

İstanbul'da yaşayan 1959 doğumlu H.C.E., 10 Mart 2021 tarihinde emeklilik başvurusunda bulundu. Toplamda 4700 prim günü bulunan H.C.E., SSK statüsü ile yaş şartından emekli edildi. Eğer sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlamışlarsa, SSK iştirakinde normal emeklilik için kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında, 3600 prim günü şartıyla emekli olabiliyor. H.C.E. de bu çerçevede, Nisan 2021'de 62 yaşındayken emekli aylığı almaya başladı.

Fatih Sosyal Güvenlik Merkezi'nde bu yıl yapılan denetim sırasında, H.C.E.'nin son 7 yıllık süre içinde en fazla BAĞ-KUR kapsamında çalıştığı tespit edilmiş ve bu nedenle SSK'dan emeklilik hakkının olmadığı, dolayısıyla hatalı bir şekilde emekli aylığı almış olduğu belirlenmiştir.

BAĞ-KUR statüsünde normal emeklilik için gerekli olan prim günü sayısı 9000'dir. Normal emeklilik için yeterli prim günü olmayanlar ise en az 5400 prim günü ile yaşlılık aylığı alabiliyor. Denetimde, H.C.E.'nin prim günü toplamının 4700'de kaldığı için BAĞ-KUR'dan yaştan emekli olma hakkı da bulunmadığı tespit edilmiştir.

H.C.E.'nin emekli maaşı Temmuz ayında kesildi. Dört yıl boyunca ödenen toplam 379.771 TL'nin geri ödenmesi talep edildi. H.C.E. bu tutarı 24 ay içinde öderse faiz uygulanmayacak. Ancak bu sürenin dolması durumunda yasal faiz devreye girecektir.

H.C.E., bu miktarı ödeyeceği gibi yeniden emekli olabilmek amacıyla prim günlerini 5400'e tamamlamak üzere 700 gün isteğe bağlı sigorta yaptırmayı planlıyor. İsteğe bağlı sigorta için aylık 8.321 TL prim ödemesi gerekecek. Toplamda 535 gün için ödenecek prim tutarı ise bugün geçerli asgari ücret üzerinden 194 bin lira civarında olabilecek.

EMEKLİLİK İŞLEMİNDE HATA TESPİTİ

H.C.E.'nin emeklilik süreci sırasında önemli bir hata yapıldığı görünmektedir. Yasal düzenlemelere göre, birden fazla statüde çalışanların hangi statüden emeklilik hakkı elde edeceği belirlenirken, son yedi yıl içindeki hizmet statüsüne bakılmaktadır. Buradaki "son 7 yıl" ifadesi takvim yılı değil, prim günü anlamına gelir. Yani yedi yıl, toplamda 2520 gün demektir. Dolayısıyla son 2520 gün içinde en fazla hangi statüde çalışmışlarsa, emeklilik işlemleri o statüden gerçekleştirilir. Eğer hizmet süreleri eşit ise, en son çalışılan statü esas alınır.

2021 yılında emeklilik başvurusu yaptığı sırada H.C.E.'ye yaşlılık aylığı bağlamak yerine, BAĞ-KUR'daki prim günlerini 5400'e tamamlaması gerektiği bildirilebilseydi, iki yıl daha geç emekli olacaktı ama bu sorunla karşılaşmayacaktı. Ancak üzücü bir şekilde, yasalar gereği, SGK’nın hatasından kaynaklanan yersiz ödemeler için son beş yıldaki ödemelerin geri talep edilmesi öngörülüyor.

EYT’LİLERİ BEKLEYEN TEHLİKE

SGK, yılda yaklaşık 350.000-400.000 kişi için emekli aylığı bağlarken, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin yürürlüğe girdiği 2023 yılında yaklaşık 2 milyon kişinin emeklilik işlemleri tamamlandı. Kamuoyundan gelen talepler doğrultusunda emekli aylıklarının bir an önce bağlanması gerektiği vurgusu dolayısıyla işlemler aceleyle yürütüldü. Bu dosyalar da ilerleyen süreçte tek tek incelenecek. Kimseyi gereksiz yere endişelendirmek istemiyorum, fakat bu dosyalar arasında hatalı işlemler tespit edilirse, bağlanan aylıklar kesilecek ve emeklilere borç yükümlülükleri doğacaktır.

EMEKLİLİK PLANLAMASI NASIL OLMALI?

H.C.E.’nin hizmet dökümüne göz attığımızda, eğer doğru bir emeklilik planlaması yapsaydı, 2013 yılında 3600 prim gününü tamamlayarak 2019 yılında 60 yaşında SSK statüsünde yaştan emekli olma hakkını kazanırdı.

Planlama aşamasında meydana gelen birinci hata, askerlik borçlanmasının BAĞ-KUR kapsamında çalışırken yapılmış olmasıdır. Yasal düzenlemelere göre, birden fazla statüde çalışan bir birey, askerlik borçlanmasını hangi statüdeyken yaptıysa, o statü üzerinde değerlendiriliyor. Eğer herhangi bir işte çalışmadan borçlanma yaparsa son çalıştığı statü esas alınmaktadır.

H.C.E. askerlik borçlanmasını SSK statüsünde yapmış olsaydı, 1985, 1986 ve 1987 yıllarında BAĞ-KUR statüsündeki çalışmalara rağmen 2013 tarihi itibarıyla SSK'dan emekli olma fırsatını elde edecekti. Geriye sadece 2019 yılında yaş şartını beklemek kalacaktı.

Hizmet dökümüne göre, emeklilik planlamasındaki ikinci hata ise, 2012-2015 yılları arasında durdurulan BAĞ-KUR prim günlerinin sonradan ihya edilmiş olmasıdır. Eğer bu prim günleri ihya edilmemiş olsaydı, H.C.E. yalnızca bir gün 4/a kapsamında çalışarak SSK'dan emekli olacaktı. Çünkü ihya günü hariç tutulduğunda son 7 yıllık hizmet süresinde SSK ve BAĞ-KUR prim günleri eşit. Her ikisi de 1260 gün. İhya işlemiyle fazladan ödeme yapılmış ve SSK'dan emeklilik hakkı kaybedilmiş durumda.